متجری بهمتجرّی به، فعل صادر شده از متجرّی به قصد مخالفت با تکالیف مولا می‌باشد. و در اصول فقه کاربرد دارد. ۱ - تعریفمتجری به، به معنای فعلی است که شخص متجری ، به قصد مخالفت با اوامر و نواهی مولا در خارج انجام داده و یا ترک می‌کند؛ برای مثال، شخصی که یقین دارد ظرف مقابل او محتوی خمر و حکم آن حرمت است، اما آن را می‌نوشد و سپس درمی‌یابد که آن ظرف، محتوی آب بوده است، به این نوشیدن که در خارج به عنوان نوشیدن خمر از او سر زده فعل متجرّی به می‌گویند. ۲ - بررسی قبح و حرمت متجری بهدرباره متجری به، از دو جهت بحث می‌شود: ۱. از جهت قبح آن، که آیا این فعل قبیح است یا خیر؛ اصولیون معتقدند چون این عمل متجری به، برای مثال، نوشیدن آب در واقع مباح بوده ملاکی بر قبح آن وجود ندارد، از این رو قبیح نیست. ۲. از جهت حرام بودن آن؛ اصولیون معتقدند دلیلی بر حرمت آن برای مثال، نوشیدن آب وجود ندارد، هر چند فاعل فعل، به خاطر سرشت بدش، مستحق سرزنش است. [۶]
شیرازی، محمد، الوصول الی کفایة الاصول، ج۳، ص۲۹۴.
۳ - پانویس۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۸۷، برگرفته از مقاله «متجرّی به». |